Europese wetgeving – De verborgen risico’s van het Mobility Package

Het pakket aan Europese regels voor wegtransport dat in 2020 van kracht is geworden – het Mobility Package – is minder gunstig voor Oost-Europese transportbedrijven. Veel Oost-Europese landen en belangenorganisaties zijn om die reden procedures begonnen tegen de diverse onderdelen van het pakket. “Een deel van deze wetten is in strijd met het EU-gedachtegoed van vrij verkeer van personen, goederen en diensten”, vertelt advocaat Kevin Vierhout. Ook wijst hij op de verborgen risico’s van het maatregelenpakket.

“Het Mobility Package is bedoeld om de arbeidsvoorwaarden, de verkeersveiligheid en de concurrentiepositie van transportbedrijven binnen de EU te verbeteren”, vertelt Kevin Vierhout. Als partner bij ITL Attorneys is hij gespecialiseerd in het transportrecht. Het Mobility Package geeft onder meer regels voor de arbeidsomstandigheden van chauffeurs: ze moeten 45 uur rust kunnen houden buiten hun truck en elke vier weken naar huis mogen (‘return home driver’). Daarnaast is er de regel dat een voertuig elke acht weken naar het bedrijf moet terugkeren (‘return home vehicle’). De vernieuwde cabotageregels stellen verder dat een vrachtwagen met een buitenlands kenteken na een beperkt aantal binnenlandse ritten een cooling off-periode van vier dagen moet hebben.

Vierhout: “Bedrijven willen zich echt wel aan de regels houden, maar je ziet dat ze er moeite mee hebben om bepaalde regels in de praktijk ten uitvoer te brengen. Los van een stukje praktische onuitvoerbaarheid is er ook veel onduidelijkheid over de regels zelf en de handhaving die in ieder land anders lijkt te zijn. Opvallend, want het pakket moest zorgen voor eenduidige regels en handhaving door Europa. Aangezien landen andere prioriteiten hebben in handhaving en de regels ook anders uit lijken te leggen, is het er voor de transporteur niet duidelijker op geworden.” 

Vierhout waarschuwt: “Een bedrijf dat stelsel­matig de regels uit het Mobility Package overtreedt door bijvoorbeeld zijn chauffeurs niet in staat te stellen terug naar huis te keren, zijn voertuigen onafgebroken in West-Europa laat rijden en de cabotageregels overtreedt, maakt zich mogelijk schuldig aan social dumping. Een Pools bedrijf dat voornamelijk opereert in West-Europa valt mogelijk onder de fiscale en sociale wetgeving van de landen waarin hij rijdt. Het risico op vervolging vanwege fiscale en sociale zekerheidsfraude ligt daarmee op de loer. We zien dit ook in de praktijk gebeuren. Met name in landen als België en Frankrijk ligt hier een sterke focus op.” 

Dat, benadrukt Vierhout, is het verborgen gevaar van het Mobility Package: “Bedrijven zien vaak het grotere geheel van de individuele regels niet. Het overtreden van één of meerdere regels kan geïnterpreteerd worden als fiscale fraude of uitbuiting, met alle risico’s op strafrechtelijke vervolging.”

“Veel Oost-Europese bedrijven hebben bezwaren tegen bepaalde regels uit het Mobility Package, omdat het pakket hun concurrentiepositie zou verslechteren”, vertelt Vierhout. “Er lopen nu procedures vanuit Litouwen, Bulgarije, Cyprus, Malta, Polen, Roemenië en Hongarije. Zij stellen dat de regels in strijd zijn met de EU-gedachte van vrij verkeer van mensen en goederen, en met de European Green Deal. Immers, als een truck elke acht weken vanuit West-Europa – waar vanwege de industrie, handel, en (lucht)havens het meeste werk is – moet terugkeren naar zijn vestiging in Oost-Europa, worden er miljoenen onnodige kilometers afgelegd, met alle extra CO2-uitstoot van dien. Ik schat in dat de return home vehicle-regel grote kans heeft om afgeschaft te worden.”

“Kortom, het Mobility Package was bedoeld om de arbeidsmarkt, de handhaving, de arbeidsomstandigheden en de concurrentie te verbeteren, maar het maatregelpakket is te groot en bepaalde regels erin zijn in strijd met het EU-gedachtegoed en de Green Deal”, besluit Vierhout. “De Oost-Europese bedrijven worden benadeeld. Het doel van verbeterde arbeidsomstandigheden had ook bereikt kunnen worden met duidelijke detacheringsregels. Die zijn in het pakket moeilijk te begrijpen: zo heeft een chauffeur recht op een lappendeken aan verschillende beloningen als hij door verschillende landen rijdt. Schaf contraproductieve regels af en maak de regels simpel.”